Αριθμός Απόφασης: 945/2023 (12ο Τριμελές), Πρόεδρος: Χ. Βλαστού, Πρόεδρος Πρωτοδικών ΔΔ Εισηγήτρια: Μ. Μερίκα, Πάρεδρος ΔΔ Θέμα: Διαδοχική ασφάλιση - Ερμηνεία του άρθρου 19 του ν.4387/2016

 

Με την κρινόμενη προσφυγή ζητείται η ακύρωση απόφασης ΤΔΕ, με την οποία απορρίφθηκε ένσταση της προσφεύγουσας κατά της απόφασης της Διευθύντριας του αρμόδιου Τοπικού Υποκαταστήματος, δυνάμει της οποίας, μεταξύ άλλων, ανακλήθηκαν οι αποφάσεις περί χορήγησης σε αυτήν σύνταξης αναπηρίας από κοινή νόσο, κατόπιν υποβολής αίτησής της στις 28.12.2016 (πλάσματι υποβληθείσας την 1.1.2017).

Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 2 του νδ.4202/1961 (Α΄ 175), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 9 του ν.1405/1983 (Α΄ 180) και το άρθρο 14 του ν.1902/1990 (Α΄ 138) και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 5 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115), συνάγεται ότι η συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων βάσει των διατάξεων της νομοθεσίας περί διαδοχικής ασφάλισης, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές εξακολουθούν να εφαρμόζονται και μετά την ισχύ του ν. 4387/2016, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του, αποτελεί δικαίωμα αυτών, οι οποίοι μπορούν να επιδιώξουν και αυτοτελή από κάθε ασφαλιστικό οργανισμό συνταξιοδότηση, και για αυτό και χωρεί πάντοτε ύστερα από σχετικό αίτημά τους. Σε μία τέτοια περίπτωση, ουδόλως αποκλείεται η δυνατότητα του ασφαλισμένου να επιλέξει την αυτοτελή συνταξιοδότησή του, εφόσον θεωρεί ότι το καθεστώς αυτό είναι ευνοϊκότερο από την αυτοτελή συνταξιοδότησή του από έναν μόνο οργανισμό. Ως εκ τούτου, ο ασφαλιστικός οργανισμός, στον οποίο υποβλήθηκε αίτηση συνταξιοδότησης, δεν μπορεί να εξετάσει αυτεπαγγέλτως αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της διαδοχικής ασφάλισης, όταν δεν υπάρχει ρητό αίτημα του ασφαλισμένου προς τούτο, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι η εφαρμογή των σχετικών διατάξεων εξακολουθεί ν’ αποτελεί επιλογή του.

Περαιτέρω, αιτήσεις χορήγησης κύριας σύνταξης που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, ήτοι μετά τις 12.5.2016, εξετάζονται από τον ΕΦΚΑ, ο οποίος εφαρμόζει ανάλογα τις διατάξεις περί διαδοχικής ασφάλισης που εισάγονται στο άρθρο 19 του ιδίου νόμου. Επιπροσθέτως, για τους απαριθμούμενους στο άρθρο 53 του ν. 4387/2016 φορείς, οι οποίοι από 1.1.2017 εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, η εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης δεν είναι υποχρεωτική για τους χρόνους που έχουν πραγματοποιηθεί έως 31.12.2016, ενώ η δυνατότητα μη εφαρμογής των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης, όπως ίσχυε με το προγενέστερο καθεστώς, εξακολουθεί να υφίσταται μεταξύ του ΕΦΚΑ και των φορέων που δεν εντάχθηκαν σε αυτόν μετά την 1.1.2017. Αντιστοίχως, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 19 του ν. 4387/2016, η δυνατότητα του ασφαλισμένου να επιλέξει τον συνυπολογισμό ή μη του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης που έχει διανύσει σε κάποιον από τους ενταχθέντες στον ΕΦΚΑ φορείς, παρέχεται πλέον υπό την προϋπόθεση ότι, μετά την 1.1.2017, δεν ασφαλίζεται στον ΕΦΚΑ για δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου πρώην φορέα του οποίου δεν επιθυμεί την προσμέτρηση χρόνου του, ενώ δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε εντασσόμενου φορέα. Συνεπώς, ασφαλισμένος που έχει χρόνο ασφάλισης σε εντασσόμενο φορέα μετά την 1.1.2017, δηλαδή έχει χρόνο ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, δεν δύναται να αποποιηθεί τον διανυθέντα σε αυτόν χρόνο ασφάλισης, ο οποίος λογίζεται ως ενιαίος, και, επομένως, κατά την θεμελίωση και τον υπολογισμό της σύνταξης που θα του χορηγηθεί, λαμβάνεται υπόψη υποχρεωτικά ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί στον εντασσόμενο φορέα, τόσο πριν την 1.1.2017, όσο και μετά. Τέλος, αρμόδιος φορέας για την εξέταση της αίτησης συνταξιοδότησης καθίσταται ο τελευταίος οργανισμός, στον οποίο ο αιτών ήταν ασφαλισμένος κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής του, όπως ορίζει το εδ. γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 19 του ν. 4387/2016, το οποίο παραπέμπει για ανάλογη εφαρμογή, αποκλειστικά για το ζήτημα της εύρεσης του αρμόδιου φορέα, στις παραγράφους 1, 2, 3 και 4 του άρθρου 2 του νδ 4202/1961 (Α` 175), όπως αυτές τροποποιήθηκαν και αντικαταστάθηκαν με μεταγενέστερες διατάξεις νόμων.

Το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, ήτοι από τις 13.5.2016 και εφεξής, εξετάζονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 του ως άνω νόμου, ως προς το ζήτημα της διαδοχικής ασφάλισης, β) ο ασφαλισμένος δύναται να επιλέξει τον μη συνυπολογισμό του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους εντασσόμενους στον e- ΕΦΚΑ φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι, μετά την 1.1.2017, δεν συνεχίζει να ασφαλίζεται για δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση του φορέα, του οποίου τον διανυθέντα χρόνο επιθυμεί να αποποιηθεί, γ) χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί σε φορέα που εντάχθηκε στον e- ΕΦΚΑ μετά την 1.1.2017 λαμβάνεται υπόψη υποχρεωτικά ως ενιαίος, κατά την θεμελίωση και τον υπολογισμό της σύνταξης, τόσο για το διάστημα πριν την 1.1.2017 όσο και για μετά, δ) δυνάμει του άρθρου 53 παρ. 1 περ. Δ΄, ο ΟΑΕΕ εντάχθηκε από 1.1.2017 στον e- ΕΦΚΑ, ε) η προσφεύγουσα υπέβαλε αίτηση συνταξιοδότησης στις 28.12.2016 (πλάσματι υποβληθείσα την 1.1.2017), ήτοι μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016, στ) της χορηγήθηκε σύνταξη αναπηρίας από κοινή νόσο δυνάμει αποφάσεων οργάνων του τ. ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, βάσει του διανυθέντος σε αυτό χρόνου, ζ) μετά από επανέλεγχο της σωστής κρίσης του ασφαλιστικού οργάνου για τη χορήγηση της ως άνω σύνταξης αναπηρίας, περιήλθε σε γνώση της αρμόδιας Υπηρεσίας του τ. ΙΚΑ- ΕΤΑΜ ότι η προσφεύγουσα έχει χρόνο ασφάλισης στον τ. ΟΑΕΕ μετά την 1.1.2017, έκρινε ότι νομίμως και ορθώς ανακλήθηκαν οι αποφάσεις, με τις οποίες είχε χορηγηθεί στην προσφεύγουσα σύνταξη αναπηρίας από κοινή νόσο. Απορρίπτει την προσφυγή.